Terugblik cultuureducatiecafé ‘Creativiteit’ door Suzan Lutke

Op 21 november 2023 vond in de Trias Studio een cultuureducatiecafé plaats over ‘Creativiteit’ door Suzan Lutke. Aanwezig waren groepsleerkrachten, kunstdocenten en ICC’ers. Aan de hand van stellingen en interactieve werkvormen werd nagedacht en gesproken over wat creativiteit nou eigenlijk is. Lees hier een samenvatting van deze inspirerende middag.

Nadat we allemaal een creatieve foto van onze schoen hadden gemaakt en aan de hand van verschillende stellingen uitgebreid met elkaar in gesprek waren gegaan over wat creativiteit is, kwamen we tot de conclusie dat ‘creativiteit’ een veelomvattend woord en een breed begrip is. Volgens Suzan is de definitie van creativiteit: ‘de vaardigheid om ideeën te bedenken en dingen te creëren die nieuw, verrassend en waardevol zijn’. Om erachter te komen welke rol en betekenis creativiteit in het onderwijs kan spelen moet je weten hoe je het creatieve proces tot stand kunt brengen en kunt begeleiden.

Creatief denken en handelen kan je leren. Om tot creativiteit te komen is het belangrijk om: nieuwsgierig, volhardend, gedisciplineerd, vindingrijk en samenwerkend te zijn. Denk niet: ‘hoe creatief is de leerling?’ maar ‘hoe is de leerling creatief’?

We moeten de juiste vragen stellen en kaders scheppen. Dit doe je door:

• Open, prikkelende en liefst probleemgestuurde werkvormen en opdrachten te verzinnen.
• Een opdracht te geven waarbij de uitkomst niet vaststaat.
• Samenwerking te stimuleren door het geven van groepsopdrachten.
• Ruimte te maken voor het proces van ontdekken en experimenteren.
• Heldere kaders te scheppen in plaats van gedefinieerde opbrengsten.
• Je denkt in: ‘Wat is de bedoeling?’ in plaats van ‘Dit is het doel’.

Een voorbeeld van een creatieve opdracht met heldere kaders en uitleg naar ‘de bedoeling’.

Het is Pasen en lente. Tijd voor het paasfeest en de grote voorjaarsschoonmaak.
Maak in groepjes van 4 leerlingen een ruimtekuiken van afval en wegwerpmateriaal.
Het kuiken is niet geel en moet in de ruimte kunnen leven en overleven.
Het kuiken moet kunnen zien, horen, eten en eieren leggen.

Naast het zelf creëren van kunst, valt er ook veel te leren van het kijken naar en ervaren van kunst. Wat leren we van kunst? Kunst:

• Stelt vragen en geeft geen omlijnde antwoorden.
• Gaat niet om waarheid maar om betekenis.
• Prikkelt meer dan alleen ons denken (voedt het vermogen om iets te zien wat er niet is).
• Nodigt uit tot het innemen van een ander perspectief.

Creatief denken en werken kan op scholen niet alleen worden ingezet bij kunstvakken, maar juist ook bij burgerschap, taal en wetenschapsvakken en is daarmee de verbindende factor tussen 21-eeuwse vaardigheden. Meer informatie over het onderwerp creativiteit is te lezen in het boek van ‘Leren door Kunst’ geschreven door Suzan Lutke en Olga Potters.