De jaarlijkse ICC-bijeenkomst: Cultuuronderwijs, zo pas je het in!
Op dinsdag 23 mei organiseerden Trias en de Bibliotheek aan de Vliet een ICC-bijeenkomst. Aanwezig waren elf ICC’ers en contactpersonen cultuur van scholen uit Rijswijk en Leidschendam-Voorburg en onze culturele partners de Rijswijkse Schouwburg, Haaglanden Beweegt, Museum Rijswijk en Kunstgebouw.
Nadat iedereen welkom was geheten in het Huis van de stad Rijswijk, de prachtige locatie waar Trias sinds mei 2022 gehuisvest is en waar binnenkort ook de Bibliotheek aan de Vliet naartoe zal verhuizen, ging het inhoudelijke deel van de bijeenkomst van start: de workshop ‘Cultuuronderwijs, zo pas je het in’, gegeven door Kira Groos, trainer bij Kunstgebouw.
Aanleiding om deze workshop aan te bieden tijdens de ICC-bijeenkomst was onze constatering dat scholen vaak (te) weinig tijd hebben voor kunst- en leesonderwijs. Omdat het belang van kunst- en leesonderwijs niet te overschatten is, moeten er manieren bedacht worden om dit toch in het rooster van de scholen te passen.
In de workshop zoomde Kira met name in op kunst- en leesonderwijs in de vorm van culturele uitjes. Meestal plannen scholen deze uitjes in met het idee om de kinderen, die niet allemaal van huis uit in aanraking komen met kunst, cultuur en literatuur, toch te laten kennismaken met musea, het theater en de bibliotheek. Want als kinderen nooit in een theater komen, komen ze ook nooit op het idee dat naar een toneelvereniging gaan – en daar voor of achter de schermen een rol vervullen – weleens iets voor hen zou kunnen zijn.
Kira benoemde dat het heel goed is dat dit gebeurt, maar dat het jammer is dat scholen deze uitjes vaak als snack aanbieden. Bij bijvoorbeeld een museumbezoek wordt er vaak geen tijd gevonden om een inleidende les te geven over het thema van de tentoonstelling en een verwerkingsopdracht achteraf. En dat is zonde, want door zo’n museumbezoek in een context te plaatsen, krijgt het voor de kinderen veel meer betekenis, zal het meer indruk maken en zal de herinnering aan het museum en de tentoonstelling beter blijven hangen. Zonder context blijft het bij een snack, die (hopelijk) wel lekker smaakt, maar ook heel snel op is. Maar hoe pas je lessen voor en na een cultureel uitje in in je (meestal volle) weekprogramma?
Het antwoord: kijk of je de lessen die al op het programma staan kan verbreden met, verdiepen met of vervangen door de lessen die je als voorbereiding op en als verwerking van het culturele uitje wilt geven. Dit begint bij het brainstormen over het thema van de tentoonstelling of voorstelling. Waar doet dit thema je allemaal aan denken? En welke koppeling kun je maken met wat er die week al op je programma staat? Kira liet ons ervaren dat er veel meer koppelingen te maken zijn dan je in eerste instantie zou denken. In de bijeenkomst wisten we door samen te brainstormen het actuele aanbod van partners als het Museum Rijswijk & de Rijswijkse Schouwburg te linken aan een rekenles over inhoud of over plattegronden, een geschiedenisles over de verlichting of de industriële revolutie, een schrijfles over hoe je een verhaal spannend kan maken, technieklessen over houtbewerking en sociaal-emotionele lessen over erbij horen.
Hoewel in de workshop vooral ingezoomd werd op culturele uitjes, zien wij hier ook kansen voor het kunst- en leesonderwijs op de basisscholen an sich. Wij zien het liefst dat cultuurvakken op zichzelf staan en een eigen lesprogramma hebben op de scholen. En we willen ervoor waken dat de cultuurvakken alleen maar bestaansrecht hebben als ze in dienst staan van andere vakken. Toch vinden wij het beter om een ander vak te verbreden met, verdiepen met of vervangen door cultuuronderwijs, dan om niets of weinig aan kunst, cultuur en literatuur te doen. Dus verrijk je rekenles over geometrische figuren met een tekenles over kubisme waarbij voorwerpen vereenvoudigd moeten worden getekend door ze terug te brengen naar hun basisvorm. En sluit het hoofdstuk over de Tweede Wereldoorlog niet af met een toets maar met het maken van een beeldgedicht. Neem wel de tijd voor deze lessen. Als je zoiets in twintig minuten gedaan wil hebben, zal het alsnog bij een snack blijven. Maak van kunst- en leesonderwijs een prioriteit. Er gebeurt zoveel belangrijks bij deze vakken: het gebruiken van je fantasie en creativiteit, leren met je lijf en zintuigen, ervaren dat je eigen inbreng gewaardeerd wordt en dat er geen goede of foute antwoorden zijn, alleen verschillende oplossingen of manieren om naar iets te kijken.
Wij hopen dat deze workshop de ICC’ers en contactpersonen cultuur op de scholen geïnspireerd heeft om hun bestaande lesprogramma te gaan verbreden met, verdiepen met of vervangen door lessen kunst, cultuur en literatuur en dat zij hiermee ook hun directie en collega’s weten te inspireren. Wij zien graag dat scholen de culturele instellingen in Rijswijk en Leidschendam-Voorburg weten te vinden. Trias, de Bibliotheek aan de Vliet en de andere culturele partners denken graag mee over hoe kunst, cultuur en literatuur op een betekenisvolle manier een plek kan krijgen in jouw lesprogramma, zodat de smaak ervan de kinderen nog lang bijblijft!
| Bekijk de PowerPoint-presentatie van de workshop |